Je bent op zoek naar een (nieuwe) baan. Vaak vul je daarvoor een sollicitatieformulier in op papier of op internet. Op dat formulier kunnen vragen over je gezondheid (nu en in het verleden) staan. Of er kan naar je gezondheid worden gevraagd in een sollicitatiegesprek. Dat mag niet altijd voor elke functie en daar zijn strenge regels voor! Die regels staan in de Wet op de medische keuringen (Wmk) van 1 januari 1998. De regels gelden ook als je binnen de onderneming waar je werkt naar een andere functie solliciteert (wijziging arbeidsverhouding).
Soms hoort er een aanstellingskeuring bij de sollicitatie en ook dat mag niet zo maar. Een aanstellingskeuring is een medische keuring die alleen door een bedrijfsarts mag worden gedaan en volgens bepaalde regels. De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) houdt in de gaten of werkgevers keuringen volgens de regels doen.
Informatie over de CKA
De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) controleert of werkgevers zich aan de regels houden die bij sollicitaties en voor aanstellingskeuringen gelden. De CKA is opgericht in 2002 en viel tot nu toe onder het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De CKA is vanaf 1 oktober 2015 een commissie van de SER (Sociaal Economische Raad). Je kunt met vragen over een aanstellingskeuring terecht bij deze commissie.
Gezondheidsvragen en aanstellingskeuringen
Volgens de Wet op de medische keuringen (Wmk) mogen werkgevers in sollicitatieformulieren geen vragen stellen over de gezondheid van een kandidaat. Ze mogen ook niet naar je gezondheidstoestand of ziekteverzuim in het verleden vragen.
Uitsluiting
Sommige werkgevers gebruiken aanstellingskeuringen om mensenmet een vlekjeuit te sluiten. Of om in te schatten of je ziek wordt, of arbeidsongeschikt. Dat mag niet.
Mag je liegen over je gezondheid?
Als je solliciteert, dan mag je zwijgen over je gezondheidstoestand als je handicap of chronische ziekte geen belemmering is voor het uitoefenen van de functie waarnaar je solliciteert. Alleen als je weet (of zou moeten weten) dat je gezondheidstoestand problemen kan opleveren voor de functie, dan moet je het wel zelf melden. En ook als je weet dat je – door het verloop van je ziekte – in de toekomst wel beperkingen kunt krijgen, waardoor je je werk niet goed meer kunt doen.
Hoe zit dat dan bij RSI-klachten?
Dat hangt af van de ernst en het verloop. Ben je al heel lang klachtenvrij en kun je al lange tijd weer normaal functioneren? Of komen je klachten steeds terug? Je moet voor jezelf de afweging maken hoe groot de kans is dat je klachten problemen kunnen gaan geven in je nieuwe baan. Dat is een moeilijke beslissing.
Sommige (grote) werkgevers gaan heel goed om met mensen met RSI-klachten. Dan kun je het gewoon melden, zodat je hulp of hulpmiddelen kunt krijgen.
Durf je nee te zeggen tegen medische vragen?
Veel sollicitanten denken dat medische vragen of een keuring erbij horen. Als je niet meewerkt, dan betekent dat meestal het einde van je sollicitatie. Je kunt dat melden bij de CKA en die zal je melding onderzoeken. Je kunt ook naar de ondernemingsraad van het bedrijf stappen. De ondernemingsraad kan bekijken of de werkgever zich aan de wet houdt. Als dat niet zo is, dan kan zij een klacht indienen bij de CKA.
Regels voor keuringen
Alleen de bedrijfsarts mag keuren
In de Wmk staat dat alleen bedrijfsartsen medisch mogen keuren. Werkgevers of hun personeelsfunctionarissen mogen niet over jouw beperkingen oordelen – dat moet een onafhankelijke bedrijfsarts doen.
Keuringen mogen alleen bij bepaalde functies of functie-eisen
Aanstellingskeuringen mogen alleen bij functies die voor jou een risico kunnen opleveren. Als je bijvoorbeeld solliciteert naar de functie van brandweerman, politieagent, marinier of vrachtwagenchauffeur, dan mag het wel. Het mag niet als je solliciteert naar een baan op kantoor.
Mag een aanstellingskeuring als je contract (mogelijk) wordt verlengd?
Nee, een keuring voor een mogelijke verlenging van je contract is ongeoorloofde risicoselectie. De keuring mag alleen als je start in die functie en als voor die functie een keuring is toegestaan.
Als je functie in het nieuwe contract wijzigt en als daar bijzondere eisen aan mogen worden gesteld, dan mag een keuring wel.
Hoe moet de keuring worden gedaan?
In deLeidraad voor preventief medisch onderzoek van werkenden(Leidraad Aanstellingskeuringen) van de branchevereniging van arbeids- en bedrijfsgeneeskunde (NVAB) staat hoe de Arbodienst en de keuringsarts de keuring moeten doen en wat je rechten en plichten zijn.
Bijzondere functie-eisen
In de Leidraad Aanstellingskeuringen staan negentien bijzondere functie-eisen, zoals lopen, horen, knielen, hurken, tillen van lasten en scherp zien (pagina 108, hoofdstuk 6.1 Bijzondere functie-eisen). Bij de functie-eisen die op deze lijst staan mogen medische keuringen wel. Ze zijn dan belangrijk voor de uitvoering van het werk.
Ook bescherming
De keuring moet je ook beschermen: je mag geen baan krijgen die jouw gezondheid of die van anderen schaadt. De werkgever moet alles wat mogelijk is doen om gezondheids- en veiligheidsrisico´s voor werknemers te verminderen.
Wie bepaalt of een aanstellingskeuring nodig is?
De werkgever zet de risico´s van een beroep op een rij. De bedrijfsarts van een Arbodienst bepaalt of er bijzondere functie-eisen zijn waarvoor een aanstellingskeuring nodig is. Dat hangt ook af van de arbeidsomstandigheden bij de werkgever. Zijn er voldoende rustpauzes en afwisseling in het werk? Zijn er technische voorzieningen om de risico´s te beperken?
Vooraf informatie
De (nieuwe) werkgever moet je vooraf, schriftelijk uitleg geven over het doel, de vragen en onderzoeken van de keuring. Hij moet je ook informatie geven over je rechten, bijvoorbeeld het recht op herkeuring en het recht om een klacht in te dienen.
Uitslag keuring
Jij krijgt als eerste de uitslag van de (her-)keuring, soms al meteen na de keuring. Die uitslag is geschikt, ongeschikt of geschikt onder voorwaarden.
Toestemming voor doorgeven uitslag
De keuringsarts heeft jouw toestemming nodig om de uitslag van de keuring aan de werkgever door te geven. Je hebt het recht om daar een week over na te denken.
Wil je niet dat de keuringsarts de uitslag doorgeeft aan de werkgever? Dan laat je de werkgever weten dat je je terugtrekt uit het sollicitatieproces. Ook daarvoor heb je een week bedenktijd.
Recht op herkeuring
Je hebt het recht op een herkeuring. Wil je een herkeuring, dan moet je die binnen een week aanvragen bij de keurend arts of de arbodienst.
Interview
Lees hetinterview met Han Anemavan de CKA. Han Anema is hoogleraar sociale geneeskunde (bedrijfsgeneeskunde) en bijzonder hoogleraar verzekeringsgeneeskunde namens UWV bij het VU Medisch Centrum. Hij is sinds half oktober voorzitter van de CKA.
Hij vindt het belangrijk dat sollicitanten hun rechten kennen.
Melding sollicitatieformulieren met gezondheidsvragen
De CKA heeft de indruk dat in sollicitatieformulieren toch regelmatig gezondheidsvragen voorkomen. Dit lijkt voor te komen bij een derde van de werknemers met een handicap, een kwart van de werknemers met gezondheidsproblemen en 10% van de gezonde sollicitanten. De CKA wil daarom verder onderzoek doen. Heb je een voorbeeld van een sollicitatieformulier waarin naar je gezondheid wordt gevraagd?Meld datdan (anoniem) aan de CKA.
Klacht indienen
Je mag je medewerking weigeren aan een keuring die niet aan alle voorwaarden van de Wmk voldoet. En je mag daarover een klacht indienen bij de CKA. Heb je een klacht, dan kun je diehiermelden. Sollicitanten, keuringsartsen, werkgevers en ondernemingsraden of vergelijkbare medezeggenschapsorganen kunnen een klacht indienen.
DeCKA onderzoekt de klachten velt een oordeel. Dit oordeel is niet bindend, maar je kunt het wel gebruiken als je naar de rechter gaat. Als je voor een functie door een onterechte medische keuring bent afgewezen, dan kun je de rechter om financiële compensatie vragen.
Kosten klacht of advies
De procedure voor een onderzoek of advies bij de CKA is gratis.
Meer informatie
Op de website van de CKA staandrie folders:
- Nieuwe baan? Zomaar keuren mag niet!
- Op zoek naar een nieuwe baan?/Dit moet je weten over aanstellingskeuringen
Wet op de medische keuringen/Ken uw rechten en plichten als sollicitant, werkgever of bedrijfsarts
Overige informatie:
- , 1 januari 1998
- , 23 november 2001
Lees ook:
Ook “Arboarts” voor zelfstandigen die via Zorgcollectief FNV zijn verzekerd
Studenten
Mijn Re-integratieplan
Videogamers: e-sporters
Jongeren met chronische ziekte (Allofme)
Jong en chronisch ziek (Pain2Power)
Denkhulp werk en chronisch ziek
Let op je houding: voorkom klachten
