Preventieve voetzorg is zorg die wordt gegeven om voetklachten te voorkomen. Niet alle preventieve voetzorg wordt vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering. Op deze pagina is te lezen welke preventieve voetzorg bij welke mensen voor vergoeding in aanmerking komt.
Wat verstaan we onder preventieve voetzorg?
Met preventieve voetzorg bedoelen we voetzorg die gericht is op het voorkomen van voetulcera en amputatie bij mensen die hier een verhoogd risico op hebben door een aandoening of een medische behandeling. Voetulcera zijn diepe huidwonden aan de voet die vaak moeilijk genezen. Voetzorg die gericht is op het voorkomen van andere voetproblemen valt buiten de vergoeding.
Voor wie wordt preventieve voetzorg vergoed?
Alleen mensen met een verhoogd risico op voetulcera of amputatie komen in aanmerking voor vergoeding van preventieve voetzorg.
Dit zijn mensen met:
- diabetes mellitus
- een inactieve Charcot-voet
- een voorgeschiedenis van een voetulcus of amputatie
- eindstadium nierfalen of mensen die nierdialyse krijgen
Daarnaast zijn het mensen bij wie er, door een andere dan de bovengenoemde aandoeningen of behandeling, sprake is van:
- een verminderd gevoel in de voeten (verlies van protectieve sensibiliteit) en/of
- een verminderde doorbloeding van de voeten en/of
- een verhoogde druk op de huid (drukplekken) en een kwetsbare huid. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om mensen met reumatoïde artritis die een kwetsbare huid hebben en een standsafwijking van de tenen die verhoogde druk op de huid veroorzaakt. Of mensen met neuropathie (zenuwschade) door chemotherapie.
Uit welke zorg bestaat preventieve voetzorg?
Preventieve voetzorg bestaat uit verschillende zorgonderdelen. Voor welke zorgonderdelen iemand in aanmerking komt hangt samen met de hoogte van het risico op het ontstaan van voetulcera. Hoe hoger het risico, hoe intensiever de zorg.
De volgende zorgonderdelen kunnen vallen onder preventieve voetzorg:
- Jaarlijks voetonderzoek waarbij wordt nagegaan of en in welke mate er een verminderd gevoel, een verminderde doorbloeding, een kwetsbare huid en een verhoogde druk op de huid is.
- Periodiek gericht voetonderzoek en de daaruit volgende zorg voor problemen van de huid, nagels en drukplekken die tot ulcera kunnen leiden.
- Controle op onder andere de juiste pasvorm van de schoenen en andere risicoverhogers.
- Vervolgafspraak en voorlichting gericht op het verbeteren van zelfzorg en het dragen van juiste schoenen.
Bij mensen met diabetes kan de preventieve voetzorg onderdeel zijn van de ketenzorg voor diabetes.
Meer informatie hierover staat op de pagina 'Ketenzorg'.
Wat valt er niet onder deze zorg?
Voetzorg die gericht is op het voorkomen van andere problemen dan voetulcera of amputaties valt niet onder deze zorg. Niet-medische voetzorg zoals het knippen van gezonde nagels en het weghalen van eelt om puur cosmetische of verzorgende redenen is geen geneeskundige zorg en valt niet onder de basisverzekering.
Wie mag voetzorg geven?
Het is niet wettelijk vastgelegd wie preventieve voetzorg mag geven. Preventieve voetzorg wordt beschouwd als geneeskundige zorg, zoals huisartsen en medisch specialisten 'plegen te bieden'. Dit betekent niet dat deze zorg uitsluitend door huisartsen en medisch specialisten gegeven moet worden. 'Plegen te bieden' is een wettelijk criterium dat bepaalt dat zorg op een manier wordt geleverd die de door de beroepsgroep als juist wordt beschouwd. Hierdoor heeft de zorgverzekeraar ruimte om in de polis te bepalen bij welke zorgverlener iemand terecht kan. Voorwaarde hiervoor is dat de zorgverlener de zorg levert op een manier die huisartsen en medisch specialisten professioneel juist vinden en met elkaar hebben afgesproken.
Het is aan zorgverzekeraars om hier afspraken over te maken met zorgverleners (in de inkoopcontracten) en met hun verzekerden (in de polis).
Hulpmiddelen
Mensen met een wond of een huidprobleem aan de voet kunnen in sommige gevallen in aanmerking komen voor verschillende hulpmiddelen.
Meer informatie staat op de pagina:
- Schoenvoorzieningen (Zvw)
- Verbandhulpmiddelen (Zvw)
Wanneer heeft u recht op preventieve voetzorg en bij wie krijgt u deze zorg?
Als u wilt weten of u voor bovenstaande zorg en hulpmiddelen in aanmerking komt, neem contact op met uw zorgverzekeraar. Uw zorgverzekeraar kan ook aangeven bij wie u deze zorg kunt krijgen.
Eigen risico
Preventieve voetzorg valt onder het eigen risico, behalve als het onderdeel is van ketenzorg bij diabetes.
Hulpmiddelen vallen onder het eigen risico. Voor sommige hulpmiddelen geldt ook een eigen bijdrage.
Voetzorg in de Wlz
Alle noodzakelijke voetverzorging valt onder persoonlijke verzorging. Uitzondering hierop is geneeskundige zorg en voetzorg gericht op het voorkomen van voetulcera. Informatie over vergoeding van persoonlijke verzorging in de Wlz staat op de pagina 'Persoonlijke verzorging (Wlz).
Regelgeving
Preventieve voetzorg wordt beschouwd als geneeskundige zorg zoals huisartsen en medisch specialisten plegen te bieden. Dit staat beschreven inartikel 2.4 van het Besluit zorgverzekering. Preventieve voetzorg in de Zvw is een vorm van geïndiceerde en zorggerelateerde preventie.
Meer informatie
Het Zorginstituut heeft een uitspraak gedaan over voetzorg:
- Verduidelijking standpunt voetzorg voor mensen met diabetes mellitus (2022)
- Standpunt voetzorg diabetes 2010
Meer informatie vindt u ook in de richtlijn Diabetische voet uit 2017 en in deZorgmodule Preventie Diabetische Voetulcera uit 2019.
